آموزش مالیات حسابنو
حسابنو به عنوان بزرگترین مرجع تخصصی تولید محتواهای آموزش مالیات و مالی، یکی از بزرگترین اهداف خود را بر پایه آموزش مالیات و مشاوره مالیاتی بنا نموده و اصلی ترین برنامه تولید محتوا و نشر اخبار روز خود را بر پایه آموزش مالیات قرار داده است.
هم اکنون در سایت حسابنو خدمات آموزش مالیاتی گسترده ای در تمامی زمینه‌ها از جمله، ایجاد صفحه اخبار روز مالی و مالیاتی، انواع مقالات آموزشی مالیات و مالی، آزمون های سراسری مالیاتی تعیین سطح حسابداران و مدیران مالی و فعالان حوزه مالیاتی، راه اندازی تالار پرسش و پاسخ مالی و مالیاتی، تولید فیش حقوقی رایگان با درنظر گرفتن اطلاعات روز مالیاتی و بیمه‌ای و قوانین کار، تست‌های چکاپ مالیاتی، ویدیوهای آموزش مالیات در تمامی منابع و پایه‌های مالیاتی و سایر اطلاعات مالیاتی مهم و ارزشمند ارائه می‌نماید که می‌تواند خوراک اطلاعاتی و مهارتی ارزشمند برای هر شخصی باشد که قصد دارد در این زمینه اطلاعات و مهارت‌های فردی و سازمانی خود را تکمیل‌تر نماید.
چرا آموزش مالیات اهمیت پیدا کرده است:
در سالهای نه چندان دور آموزش مالیات بعنوان یک مهارت فرعی برای حسابداران و مدیران مالی تلقی می‌شد چرا که اصلی ترین مهارت برای یک حسابدار و مدیر مالی، دانش حسابداری بود و موضوع مالیات به اهمیت حال حاضر نبود چرا که در اغلب فعالیت‌های اقتصادی با توجه به عدم اطلاعات کافی سازمان امور مالیاتی موضوع مالیات جدی گرفته نمی‌شد و با توجه به نگاه سهل گیرانه سازمان امور مالیاتی و عدم شفافیت اقتصادی، مهارت مالیاتی و آموزش مالیات از اهمیت چندانی برخوردار نبود.
اما در سالهای اخیر با توجه به تغییر شیوه‌های مالیات ستانی سازمان امور مالیاتی و مجهز شدن این سازمان به اطلاعات شفاف اقتصادی مودیان، این موضوع به عنوان سرشاخه اصلی اطلاعاتی هر شخص فعال در این حوزه تلقی میشود و باید برنامه‌ای روزانه برای رشد و به روزرسانی اطلاعات در زمینه آموزش مالیات داشت.
انواع پایه‌های مالیاتی در ایران:
در ایران 3 پایه مالیاتی اصلی داریم که شامل موارد زیر میباشد و آموزش مالیات در مورد هر یک از آنها حائز اهمیت است:
- مالیات بر درآمد (یا مالیات بر عملکرد)
- مالیات بر دارایی
- مالیات بر مصرف
هر یک از این پایه‌های مالیاتی شامل زیر مجموعه‌های خاص خود میباشد که تحت عنوان منابع مالیاتی نام دارد.
پایه مالیاتی مالیات بر درآمد مربوط به مالیاتی است که به میزان درآمد افراد وضع و شناسایی میشود و یا به عبارتی بر میزان سود افراد از فعالیت اقتصادی یا فعالیت درآمدزایی آنها اخذ میشود.
پایه مالیاتی مالیات بر دارایی به نسبت دارایی های افراد شناسایی میشود. به این صورت که بدون در نظر گرفتن میزان عملکرد یا سود هر شخص حقیقی یا حقوقی و صرفا بر پایه دارایی که آن شخص دارد این مالیات اخذ میشود.
پایه مالیاتی مالیات بر مصرف ارتباط مستقیمی با میزان مصرف اشخاص دارد. به نوعی این مالیات بر مصرف کالاها و خدمات شناسایی میشود و هر شخصی که مصرف بیشتری داشته باشد می‌بایست مالیات بر مصرف بیشتری هم پرداخت کند.
مالیات بر ارزش افزوده یکی از مصادیق مهم مالیات بر مصرف می باشد.
انواع منابع مالیاتی در ایران:
هریک از پایه های مالیاتی سه گانه‌ای که تاکنون شناختیم شامل منابع مالیاتی مختلفی نیز هست که در نهایت هر منبع مالیاتی ارتباط پیدا می‌کند به فعالان اقتصادی و کسب کنندگان درآمد یا صاحبان دارایی‌ها یا مصرف کنندگان نهایی و باز هم آموزش مالیات در هریک از این شاخه‌های زیر مجموعه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
پایه مالیاتی مالیات بر درآمد شامل منابع مالیاتی مختلفی از جمله موارد زیر است:
- مالیات بر درآمد شرکتها (اشخاص حقوقی)
- مالیات بر درآمد مشاغل (اشخاص حقیقی)
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات بر درآمد املاک و مستغلات
- مالیات بر درآمد کشاورزی
- مالیات بر درآمد اتفاقی
پایه مالیاتی مالیات بر دارایی شامل منابع مالیاتی مختلفی از جمله موارد زیر است:
- مالیات بر ارث
- مالیات حق تمبر
- مالیات خودروهای لوکس و مالیات مسکن ها و باغ ویلاهای گران قیمت
- مالیات سکه
پایه مالیاتی مالیات بر مصرف هم شامل منابع مالیاتی زیر است:
- مالیات بر ارزش افزوده
- مالیات بر مصرف و فروش
- مالیات بر واردات
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی:
هر شرکت یا موسسه‌ای که در ایران به ثبت می‌رسد می‌بایست ثبت نام مالیاتی انجام داده و تکالیف مالیاتی از جمله ارسال فهرست ماهانه مالیات حقوق، اجرای مالیات تکلیفی اجاره، ارسال فهرست معاملات فصلی موضوع ماده 169، ثبت نام در سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد و سایر تکالیف مالیاتی را بر حسب موضوع و ماهیت شخص حقوقی انجام دهد.
طبق ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم، جمع درآمد شرکتها و فعالیت‌های سودآور اشخاص حقوقی که از منابع مختلف مالیاتی بدست می‌آید مشمول مالیات میباشد که شیوه تشخیص درآمد اشخاص حقوقی به روشهای مرسوم رسیدگی به اسناد و مدارک و دفاتر و یا از طریق شیوه برآوردی یا علی الراس رخ می‌دهد که البته با اجرای کامل شیوه‌های مالیات ستانی جدید که در قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی پیش بینی شده است با روش دیگری از شناسایی مالیات روبرو خواهیم بود که با عنوان اصل بر صحت اطلاعات نامیده میشود.
در این روش میزان مالیات اشخاص حقوقی به استناد صورتحسابهای صادره در سامانه مودیان تعیین خواهد شد البته به شرطی که مودی از نظر سازمان امور مالیاتی قابل اعتماد باشد و کتمان درآمد نداشته باشد.
مالیات بر درآمد مشاغل (اشخاص حقیقی):
هر شخص حقیقی که در ایران فعالیت اقتصادی دارد و کارفرما میباشد یا به صورت انفرادی فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد و یا به صورت مشارکت مدنی به شکل مشارکت با اشخاص حقیقی دیگر، که در هر دو حالت، می‌بایست تکالیف مالیاتی به نسبت موضوع فعالیت یا حجم فعالیت خود انجام دهند.
اشخاص حقیقی طبق آیین نامه اجرایی موضوع ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم به 3 طبقه مختلف تقسیم می‌شوند:
- اشخاص حقیقی گروه اول
- اشخاص حقیقی گروه دوم
- اشخاص حقیقی گروه سوم
نحوه طبقه بندی و ماهیت انجام تکالیف مالیاتی اشخاص حقیقی وابسته به دو موضوع مهم است.
اگر این اشخاص در طبقه بندی مشاغل با اهمیت مندرج در آیین نامه تحریر دفاتر موضوع ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم باشند الزاما در گروه اول هستند و چنانچه به واسطه اهمیت موضوع فعالیت خود در گروه اول اشخاص حقیقی نباشند،اکنون دیگر بر اساس حجم فعالیت خود یا به عبارتی بر اساس میزان فروش خود طبقه بندی می‌شوند.
مالیات بر درآمد حقوق:
اشخاص حقیقی یا کارفرما و خویش فرما هستند و یا حقوق بگیر.
اگر شخص حقیقی در خدمت شخص حقیقی یا حقوقی دیگر به صورت حقوق بگیر مشغول فعالیت باشد به نسبت درآمدی که از حاصل حقوق خود از کارفرما دریافت می‌کند مشمول مالیات حقوق است.
البته در اغلب منابع مالیاتی اشخاص حقیقی، معافیت‌های مالیاتی نیز پیش بینی شده که در منبع مالیات بر درآمد حقوق هم چنانچه میزان درآمد شخص حقیقی فراتر از میزان معافیت پایه سالانه تعیین شده در قانون بودجه سنواتی هر سال باشد لازم است به صورت پلکانی به نسبت مازاد درآمد مشمول مالیات حقوق خود، مالیات بر درآمد حقوق پرداخت کند.
البته این نکته را باید بدانیم که مالیات بر درآمد حقوق از نوع مالیات‌های تکلیفی میباشد و شخص حقوق بگیر، خودش مالیات حقوق را مستقیما پرداخت نمی‌کند بلکه کارفرمای وی با عنوان مالیات تکلیفی حقوق، مالیات حقوق بگیر را شخصا محاسبه و از حقوق پرداختی به حقوق بگیر کسر و تا پایان ماه بعد طی تنظیم فهرست حقوق و دستمزد کارکنان از طریق سایت salary.tax.gov.ir به اداره مالیات محل فعالیت خود پرداخت می‌کند.
مالیات بر درآمد اجاره:
چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی صاحب املاکی باشند که آن را به اجاره واگذار کرده باشند، از بابت این درآمد اجاره مشمول مالیات بر درآمد اجاره خواهند بود.
چنانچه شخص حقوقی صاحب درآمد اجاره باشد، می‌بایست مالیات بر درآمد اجاره را در اظهارنامه مالیاتی ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم در کنار سایر درآمدها و هزینه‌های فعالیت خود ابراز کند و اگر شخص حقیقی صاحب درآمد اجاره باشد لازم است میزان مالیات بر درآمد اجاره خود را در اظهارنامه مالیات بر اجاره موضوع ماده 80 قانون مالیات‌های مستقیم حداکثر تا پایان تیرماه سال بعد، به حوزه مالیاتی محل وقوع ملک تسلیم نماید.
البته که در این منبع مالیاتی نیز اشخاص حقیقی صاحب درآمد، می‌توانند از معافیت پایه مالیاتی ماده 57 یا معافیت مساحتی تبصره 11 ماده 53 در مورد املاک مسکونی حداکثر تا 150 متر در تهران و در سایر نقاط حداکثر تا 200 متر از معافیت استفاده نمایند.
مالیات بر درآمد اتفاقی:
طبق ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم، چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی درآمد نقدی یا غیرنقدی به صورت بلاعوض یا بعنوان جایزه یا معاملات محاباتی کسب کنند که حاصل کار یا سرمایه آنها نباشد مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهند بود و می‌بایست مالیات بر درآمد این منبع را پرداخت کنند.
نرخ مالیاتی مالیات بر درآمد اتفاقی هم در مورد اشخاص حقیقی و هم در مورد اشخاص حقوقی به نرخ ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم میباشد.
مالیات بر درآمد کشاورزی:
اگر اشخاص حقیقی یا حقوقی درآمدی را کسب کنند که حاصل فعالیت‌های کشاورزی، دامداری، دامپروری و مواردی از این دست باشد طبق ماده 81 قانون مالیات‌های مستقیم از پرداخت مالیات معاف می‌باشند.
البته این معافیت در مورد اشخاص حقوقی به شکل معافیت مشروط یا همان مالیات با نرخ صفر میباشد به این نحو که اشخاص حقوقی صاحب درآمد کشاورزی و دامپروری و … به شرطی در این منبع مالیات پرداخت نمی‌کنند که تکالیف مالیاتی خود را بر حسب موضوع به صورت کامل انجام داده باشند و در صورت اجرای کامل تکالیف مالیاتی مندرج در قانون مالیات‌های مستقیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه، مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند بود.
مالیات بر ارث:
دارایی ها و اموال شخص متوفی در صورتی که پس از فوت به وراث انتقال پیدا کند مشمول مالیات بر ارث به نرخ‌های مندرج در ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم است.
حال این اموال و دارایی‌ها شامل سپرده بانکی و وجه نقد و اموال و املاک و طلا و جواهر و سهام و سهم الشرکه باشد یا وسایل نقلیه یا حق الامتیاز و … باشد در هر صورت چنانچه به وراث طبقه اول و دوم و سوم انتقال یابد مشمول مالیات بر ارث است.
ضمنا وراث متوفی یا نماینده قانونی آنها موظفند به منظور کسر هزینه‌های کفن و دفن و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم، حداکثر تا یک سال از تاریخ فوت، اظهارنامه‌ای شامل تمامی اقلام ماترک متوفی به اداره امور مالیاتی صلاحیت‌دار تسلیم نماید تا اداره مالیات نسبت به رسیدگی و مطالبه مالیات بر ارث احتمالی و دستور آزادسازی اموال اقدام نماید.
مالیات حق تمبر سرمایه:
در هنگامی که اشخاص حقوقی با میزان سرمایه تعیین شده نزد اداره ثبت شرکتها به ثبت می‌رسند می‌بایست مبلغ حق تمبر مالیاتی را به نسبت نیم در هزار سرمایه ثبت شده ظرف مدت دوماه از تاریخ ثبت شرکت به اداره مالیاتی محل فعالیت شرکت پرداخت نموده و رسید اخذ کنند.
عدم پرداخت مالیات حق تمبر سرمایه ظرف مهلت مقرر دوماهه از زمان ثبت شرکت، منجر به جریمه مالیاتی به میزان دو برابر مبلغ حق تمبر سرمایه خواهد بود.
مالیات بر ارزش افزوده:
مالیات بر ارزش افزوده از جمله مالیات‌های غیرمستقیم میباشد که از نوع مالیات بر مصرف است و به این منظور طراحی شده است که مصرف کننده نهایی به نسبت مصرف کالاها و خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده با نرخ مقرر که در ایران در حال حاضر 9% میباشد این مالیات را پرداخت نماید.
اما از آنجا که برای رسیدن کالا یا خدمت به مصرف کننده نهایی در اغلب اوقات این انتقال به واسطه چرخه اقتصادی تولید و عرضه به دست مصرف کننده می‌رسد، مالیات بر ارزش افزوده به گونه‌ای طراحی شده که فعالان اقتصادی نیز به منزله بازوهای اجرایی سازمان امور مالیاتی و به نمایندگی از این سازمان، به نسبت ارزش افزوده‌های دریافتی و پرداختی خود، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده تنظیم می‌کنند و چنانچه مالیات بر ارزش افزوده‌های دریافتی آنها در زمان فروش، بزرگتر از مالیات بر ارزش افزوده پرداختی آنها در زمان خرید در یک دوره مشخص 3 ماهه باشد، به سازمان امور مالیاتی بدهکار می‌شوند و می‌بایست بدهی مالیاتی خود را حداکثر تا پایان ماه بعد از هر فصل به اداره مالیات پرداخت کنند.
سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی:
در نسل جدید مالیات ستانی، روشهای سنتی اخذ مالیات جایگاهی ندارد. سلیقه ممیز و برآورد مالیات بسیار کمرنگ‌تر شده است و آنچه اهمیت دارد اطلاعات است.
در شیوه‌های جدید مالیات ستانی اصل بر صحت اطلاعات است. صورتحساب فروشی که فعال اقتصادی بعنوان صاحب درآمد در سامانه مودیان ثبت می‌کند و منجر به تایید این صورتحساب توسط خریدار کالا یا خدمت در سامانه مودیان میشود، همین صورتحسابها ملاک مالیات ستانی است.
اصل بر صحت اطلاعات ابرازی مودی در سامانه مودیان است البته به شرطی که خبری از کتمان درآمد توسط مودی مالیاتی نباشد و مودی مشمول ثبت نام طی فراخوانهای اعلامی سازمان امور مالیاتی در سامانه مودیان ثبت نام کرده باشد یا حسب مورد از پایانه‌های فروشگاهی استفاده کرده باشد و مودی قابل اعتماد سازمان امور مالیاتی باشد.
مودی مالیاتی در سامانه مودیان که با نظارت و کنترل سازمان امور مالیاتی، اطلاعات صورتحسابها و فعالیت‌های اقتصادی مودی را در خود جمع آوری می‌کند دارای یک کارپوشه واحد است و تمامی تکالیف مالیاتی مودی در این کارپوشه متمرکز میشود و صورتحسابهای مودی نیز که با عبور از حافظه مالیاتی به سامانه مودیان ارسال شده است در همین کارپوشه تجمیع میشود و ملاک ارسال اظهارنامه های مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد مودی مالیاتی میباشد.
سخن پایانی در مورد آموزش مالیات:
در این مقاله به انواع پایه های مالیاتی و منابع مختلف مالیاتی و مواد قانونی مهمی از قوانین سه گانه، قانون مالیات‌های مستقیم، قانون مالیات بر ارزش افزوده و قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان پرداختیم.
البته آنچه که در اینجا مطالعه کردید فقط بخش کوچکی از اطلاعات با محوریت آموزش مالیات بود و سایت حسابنو به این منظور طراحی شده که منبع قابل توجهی از انواع اطلاعات و آموزشهای مالیاتی را در اختیار علاقه‌مندان به این موضوع و صاحبان کسب و کار قرار دهد.
با دنبال کردن روزانه مطالب آموزشی این سایت می‌توانید از به روزترین اطلاعات و مقرره ها و قوانین و مصوبات و بخشنامه های مالیاتی و آیین نامه های مربوطه آگاه شوید.
