نگاهی کلی به حسابرسی مالیاتی

حسابرسی مالیاتی به چه معناست ؟

بر اساس ماده 97 قانون مالیات های مستقیم ، درآمد مشمول مالیات مودیانی که موظف به ارسال اظهارنامه مالیاتی هستند، با استناد به اظهارنامه ارسال شده توسط مودیان تعیین می گردد مشروط بر اینکه مودیان با رعایت مقررات اظهارنامه خود را تهیه و ارسال کنند . در این قانون به سازمان امور مالیاتی این اختیار داده شده که به صورت نمونه تعدادی از اظهارنامه های دریافتی را مورد رسیدگی قرار دهد و همچنین در خصوص مودیانی که اظهارنامه ای ارسال نکرده اند این اختیار به سازمان امور مالیاتی داده شده که بر اساس اطلاعات کسب شده از مودیان برای آن ها اظهارنامه برآوردی تولید کند. لذا ماموران مالیاتی موظف خواهند بود در مواردی که اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل به موجب ماده 97 قانون مالیات های مستقیم جهت حسابرسی مالیاتی انتخاب می شوند ، در فرآیند حسابرسی و دادرسی مالیاتی به منظور تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان بر اساس موارد قانونی اقدام نمایند. به این نوع از حسابرسی ، حسابرسی مالیاتی گفته می شود .

حسابرسی مالیاتی به چه صورت است ؟

رویکرد اصلی سازمان امور مالیاتی در فرایند حسابرسی مالیاتی پذیرش اظهارنامه مودیان است ، مگر زمانی که با دلایل قابل اتکاء، عدم پذیرش اظهارنامه مودیان توجیه پذیر باشد. در قدم اول باید امکان حسابرسی مالیاتی از طریق رسیدگی به دفاتر،اسناد و مدارک ارائه شده از جانب مودی، به کارگیری کلیه ی شواهد و روش های حسابرسی، فراهم باشد . در مواردی که مودی با استناد به قوانین مدارک خواسته شده توسط حسابرس را ارائه کند، حسابرس مالیاتی موظف است درآمد مشمول مالیات را بر اساس قوانین و مفررات و احکام مالیاتی و بخشنامه ها و دستورالعمل های سازمان امور مالیاتی تشخیص و تعیین نماید.

اما در صورت عدم ارائه تمامی اسناد و مدارک درآمدی و هزینه ای توسط مودی، حسابرس مالیاتی می بایست با توجه به اسناد و مدارک و سوابق مالیاتی موجود از طریق تحقیقات میدانی کامل و جامع از محل فعالیت و نوع فعالیت مودی و با بهره گیری از سامانه های مالیاتی مانند سامانه معاملات فصلی موضوع ماده 169 قانون مالیات های مستقیم و سایر منابع اطلاعاتی حجم فعالیت مودی را برآورد کند و با در نظر گرفتن نسبت سود فعالیت، درآمد مشمول مالیات او را تعیین نماید.

دستور العمل حسابرسی مالیاتی چیست ؟

 دستورالعمل حسابرسی مالیاتی از طریق سایت سازمان امور مالیاتی کشور در اختیار حسابرسان قرار می گیرد و درصورت تغییر یا اضافه شدن دستورالعمل از طریق همان سایت اطلاع‌رسانی می‌شود. در زیر به بیان چند نکته ی مهم از این دستور العمل می پردازیم :

بر این اساس درآمد مشمول مالیات مودی بر اساس قانون مالیات های مستقیم و قوانین مربوطه تعیین می گردد .

در زمان رسیدگی اگر قانون مالیات های مستقیم نسبت به مسئله ای صراحت کلام نداشته باشد، اما در دستورالعمل مشخصی در خصوص آن مسئله وجود داشته باشد، دستور العمل موجود ملاک عمل خواهد بود .

کلیه ی مواردی که توسط حسابرس به عنوان درامد شناسایی شود مشمول مالیات خواهد بود مگر آن که به علل قانونی معافیتی برای ان وجود داشته باشد .

مخارج مربوط به درآمد های معاف جز هزینه های قابل قبول تلقی نخواهد شد

کتمان فعالیت توسط مودی

اگر ضمن رسیدگی ها، حسابرسان متوجه شوند مودی بخشی از فعالیت های خود را کتمان نموده باید ضمن تحقیقات میدانی، با در نظر گرفتن عواملی از قبیل میزان برق مصرفی، کارکرد ماشین الات، تعداد کارکنان، شیفت کاری، میزان مواد مصرفی در تولید، بررسی مشاغل مشابه و سایر روش های لازم میزان فعالیت مودی را برآورد نموده و با در نظر گرفتن نسبت سود فعالیت، درامد مشمول مالیات ناشی از کتمان فعالیت را محاسبه نماید .

کتمان درآمد توسط مودی

چنانچه حسابرس متوجه کتمان درآمد گردد، در این صورت کل مبلغ درآمد کتمان شده به صورت مستند حساب شده و پس از کسر بهای تمام شده ی آن و با رعایت مقررات مربوط، به عنوان درآمد مشمول مالیات کتمان شده ، مبنای محاسبه ی مالیات قرار می گیرد .