صندوق های بازنشستگی توان تامین مالی ندارند
در کشور ما 18 صندوق بازنشستگی وجود دارد، که هرکدام مستمری بگیرانی را تحت پوشش خود قرار داده اند . در میان این 18 صندوق ، صندوق بازنشستگی کشوری، سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا)، صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد و صندوق وزارت اطلاعات، قادر به پرداخت حقوق و مزایای بازنشستگان خود نیستند. به همین علت هر ساله سهم چشمگیری از بودجه سنواتی به این صندوق ها اختصاص می یابد . البته این بدان معنا نیست که صندوق های دیگر مشکل تامین مالی ندارند ، بلکه وضعیت گفته شده برای اکثر صندوق ها یکسان است با این تفاوت که ممکن است برخی صندوق ها ، کسری درآمد خود را به واسطه ی شرکت مادر تامین کنند به همین علت این اعداد در قانون بودجه شفاف نیست .
این که شاهد هستیم تعادل مالی صندوق های بازنشستگی به هم خورده، از عوامل مختلفی سرچشمه می گیرد ، اما نکته ی مهم این است که اگر فکری به حال این مسئله نشود، در آینده همین امر می تواند باعث بروز بحران سیاسی – اجتماعی شود . در همین راستا باید اصلاحاتی در ساختار نظام بازنشستگی کشور صورت گیرد . اخیرا مرکز پژوهشهای مجلس، برای رفع مشکلاتی مانند بهبود رویه ی بودجه ریزی ، پوشش کسری بودجه و مواردی از این قبیل ، اصلاحاتی را ارائه کرده که می توان از این اصلاحات درقانون بودجه ی سال آینده بهره گرفت .
پیشنهاد در خصوص اصلاح ساختار نظام بازنشستگی کشور
برای رفع مشکل تامین مالی صندوق های بازنشستگی می توان این پیشنهاد را ارائه کرد که در قانون بودجه، پرداخت ردیف بودجه‌های کمکی در نظر گرفته شود چرا که در عمل، این صندوق‌ها یک نهاد دولتی هستند؛ لذا حقوق و مزایا باید مشابه سایر نهادهای دولتی، در سامانه حقوق و دستمزد کارکنان دولت ثبت شود . این نکته قابل ذکر است که مشابه این کار در قانون بودجه سال 1399 انجام شده و در این سال ، پرداخت اعتبارات در نظر گرفته شده در بند «و» تبصره «2» به سازمان تأمین اجتماعی مشروط به اجرای طرح «متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان» بوده است .
زمزمه هایی مبنی بر افزایش سن بازنشستگی به گوش می رسد
با توجه به کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی در جهان ، عملا کارایی سیستم سنتی تامین اجتماعی کاهش یافته و این مسئله باعث شده صندوق های بازنشستگی با مشکلاتی روبه رو شوند ، به همین علت این صندوق ها، در جهت کاهش تعهدات خود، دست به اصلاحاتی در ساختار زده اند که یکی از این اصلاحات ، تغییر سن بازنشستگی افراد است . در کشورما ، در بهترین حالت سن قانونی بازنشستگی 60 سال است اما بر اساس آمار ، این سن در صندوق بازنشستگی کشوری به زیر 51 و در صندوق تأمین اجتماعی به حدود 56 سال رسیده است.
پایین آمدن سن بازنشستگی الزام ایجاد اصلاحاتی در خصوص سنوات و سن لازم برای بازنشستگی را ایجاد می کند و این اصلاحات را می توان به صورت تدریجی و در قانون بودجه سنواتی اعمال نمود . مثلا پیشنهاد می‌شود بازنشستگی با سن کمتر از 48 سال، به‌جز در موارد ازکارافتادگی ممنوع شود . حال باید دید دولت در راستای برنامه هفتم توسعه، اصلاحاتی را در ساختار نظام بازنشستگی ایجاد می کند یا خیر ؟
