ایرادات وارده به نظام فعلی مالیاتستانی خودرو
در شرایطی که طبق بودجه سال ۱۴۰۴، خودروهایی با ارزش بیش از پنج میلیارد تومان باید سالانه مالیات پرداخت کنند، اکنون با حذف محدودیتهایی مثل حجم موتور یا سقف قیمتی، طیف بیشتری از خودروهای لوکس مشمول مالیات خواهند شد. با این حال، مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی هشدار داده که نظام مالیاتی فعلی چندان پاسخگو نیست و نمیتواند بهخوبی اهداف تعیینشده از جمله کاهش آلایندگی یا تحقق عدالت مالیاتی را محقق کند. به بیان این مرکز، مدل موجود فقط تمرکزش بر قیمت خودروهای لوکس است و توجهی به مصرف سوخت، سن خودرو یا میزان تولید آلودگی آنها ندارد. نتیجه این رویکرد آن است که بسیاری از خودروهای فرسوده و پرمصرف از پرداخت مالیات معاف میشوند، در حالی که خودروهای جدید و کممصرف بهدلیل داشتن قیمت بالاتر، بار اصلی مالیات را بر دوش میکشند.
لزوم اصلاح ساختار مالیاتی با بهرهگیری از تجربیات جهانی
مرکز پژوهشهای مجلس تاکید کرده که اگر هدف، کنترل آلودگی و ایجاد عدالت مالیاتی باشد، باید از الگوهای موفق جهانی استفاده کرد. این مرکز پیشنهاد داده سه شیوه اصلی مالیاتی رایج دنیا یعنی «مالیات هنگام خرید خودرو»، «مالیات سالانه مالکیت» و «مالیات بر مصرف سوخت» در ایران مورد توجه قرار گیرد؛ سیاستهایی که هماکنون در ۴۶ کشور اجرا میشود و به کاهش مصرف سوخت، تعدیل انتشار آلایندهها و افزایش درآمد پایدار دولت منجر شده است. در این کشورها، میزان مالیات بر اساس عواملی همچون تولید دیاکسیدکربن، حجم موتور، سن خودرو، نوع سوخت و مقدار مصرف تعیین میشود.