چندی است که موضوع مالیات بر عایدی سرمایه به عنوان یک راه جدید در مالیات ستانی مطرح شده اما این طرح علاوه بر موافقان، مخالفانی هم دارد . مطلبی که محمود تولایی، رئیس کمیسیون مالیات اتاق ایران با آن مخالف است و میگوید: من مخالف مالیاتستانی نیستم و معتقدم هرچه قدر این کار نظاممندتر و قویتر صورت بگیرد خوب است، اما بحث من توسعه پایههای مالیاتی است که نیازمند پیوستهای اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی است که متاسفانه اکنون شاهد آن نیستیم.
مالیات بر عایدی سرمایه بر سر دو راهی
تولایی معتقد است که اساسا این منابع بنا به تعریف عایدی نیستند. بنا به اظهارات تولایی سرمایهای که محصول کاهش ارزش پول ملی و تورم است عایدی نیست. اما در مورد نتایج مورد ادعای دولت با وضع مالیات بر عایدی سرمایه که شامل ایجاد شفافیت و نیز هدایت و مدیریت سرمایه به سمت فعالیتهای مولد است، تولایی معتقد است؛ نهتنها چنین اتفاقی نخواهد افتاد بلکه احتمال داردکاملا عکس آن اتفاق بیافتد. این فعال اقتصادی در توضیح دلیل این امر میگوید: این سرمایه به سمت فعالیتهای مولد نخواهد رفت، چراکه در وضعیت کنونی مسیر اخذ مجوزها، فرآیند تشکیل سرمایه و ثبت بنگاه چنان دشوار است که با بستن همه مسیرهای سرمایه به بخشهای غیرمولد نیز چنین میلی برای ورود به فعالیت مولد برای هیچ فعال اقتصادی ایجاد نخواهد شد و سرمایه در مسیر فعالیتهای مولد قرار نخواهد گرفت. تولایی در ادامه میافزاید: با اجرای این سیاست مالیاتی نهتنها سرمایه به مسیر فعالیتهای مولد نمیرود بلکه احتمالا در مسیر دیگری قرار میگیرد که بدتر از پیش هم خواهد بود. به گفته تولایی این سرمایه از کشور خارج میشود و صرف سرمایهگذاری بیرون از مرزها میشود مثلا وارد بخش مسکن کشورهای دیگر خواهد شد.
او همچنین اظهار میکند خروج سرمایه به خودی خود نامطلوب است و نتایجی ناخوشایند برای کل اقتصاد و در نتیجه بخش تولید خواهد بود، پس در این ادعا که باعث مدیریتسرمایه میشود که احتمالا شکستخورده است. اما احتمالی دیگر نیز وجود دارد؛ یعنی ورود سرمایه به بازار سیاه که آن را کاملا از دسترسی و نظارت خارج میکند، بنابراین تحلیل در این هدف دوم نیز امکان شکست وجود دارد. تولایی در جمعبندی مساله عنوان میکند: در کشورهایی که بیشترین توسعه را داشتهاند بیشترین مالیات را از اشخاص و بنگاهها میگیرند. ما نیز در ایران میخواهیم همین الگو را اجرا کنیم.